Kombajn Bizon jedna z najbardziej kultowych polskich maszyn rolniczych i idealny przykład polskiej myśli technicznej ubiegłego wieku. Tania w zakupie, ekonomiczna i przede wszystkim łatwa w obsłudze i naprawie maszyna przez wiele lat stanowiła podstawę wyposażenia polskich gospodarstw rolnych, dzięki którym wpisała się wręcz w charakterystyczny obraz polskiej roli XX wieku.
Dziś Bizony nie są już produkowane, a modele pozostające na rynku wtórnym wymagają często wielu napraw. Mimo to traktory Bizon to wciąż obiekt pożądania wielu polskich gospodarzy i dość chodliwy towar na rynku rolniczym. Dlaczego cieszą się taką popularnością i jak na ich dzisiejszy obraz wpłynęła ich krótka, aczkolwiek bardzo owocna historia?
Niezbyt imponujące początki Bizona
Podobnie jak w przypadku wielu kultowych dziś modeli maszyn i pojazdów rolniczych, początki Bizona są dość zwyczajne. Jego konstruktorzy, czyli Płocka Fabryka Maszyn Żniwnych nie miała w planach stworzenia Bizona – ich pomysłem miało być przygotowywanie pojedynczych części zamiennych, które stałyby się podstawą do stworzenia nowoczesnego kombajnu. To właśnie te części szybko zaowocowały stworzeniem w 1968 roku trzech pierwszych prototypów kombajnu oznaczonego wówczas jako KZS-3 Bizon. Nazwa nowego sprzętu nawiązywała do jego charakterystycznego wyglądu, który od razu kojarzył się z rogatym zwierzęciem.
Produkcja Bizonów rozwijała się powoli, jednak według ministra przemysłu maszynowego maszyna zasługiwała na szansę, dlatego też powołano przy FMŻ Zakład Doświadczalny, który przejął działalność rozwojową fabryki. Już pierwsze modele wychodzące spod ich ręki okazały się nie odbiegać jakością i standardami od najlepszych modeli europejskich, dlatego też w 1970 roku rozpoczęto ich produkcję na pełną skalę, modele powstałe na bazie KZS-3 i KZS-5 nazywając odpowiednio BIZON Z040 i BIZON Z050 SUPER.
Jak działają Bizony?
Jako podstawę do stworzenia zasad działania i młócenia w kombajnach Bizona wzięto sobie model Vistula, choć sama technika została na potrzeby Bizona jeszcze lepiej dopracowana. Do napędu kombajnu zastosowany został silnik produkowany o mocy 105 KM, w wersji wolnossącej, dzięki któremu maszyna, pomimo masywnej wagi (aż 6 ton) mogła poruszać się bardzo sprawnie i zwinnie. Ciekawym rozwiązaniem ułatwiającym pracę rolnika było umieszczenie silnika za zbiornikiem zboża, co pozwalało na redukcję hałasu docierającego do kabiny.
Układ kierowniczy Bizona to również pewna nowość w tamtych czasach – w pełni hydrauliczny układ z orbiterem pracował bardzo lekko i precyzyjnie, znacząco podnosząc komfort pracy kombajnisty. Za najważniejszą wartość kombajnu, czyli czystość zbieranych ziaren odpowiadały natomiast odpowiednio dobrane sita i bezstopniowa regulacja obrotów wentylatora.
Traktory Bizon po dziś dzień
Kolejne modele Bizona okazały się równie dużym rynkowym sukcesem, jak ich pierwowzory. Maszyna BIZON Z060 GIGANT okazała się być świetną, niezwykle nowoczesną i nowatorską konstrukcją. Traktor bez trudu osiągał przepustowość na poziomie 8 – 10 kg masy na sekundę przy szerokości młocarni 1,6 m, co było wynikiem dwukrotnie lepszym niż te osiągane przez model Bizon SUPER. W 1979 roku opracowano projekt kolejnego, czwartego już Bizona, a dokładniej modelu Z058 REKORD, który miał być kompromisem pomiędzy Bizonem SUPER a Gigantem.
W latach 1981 – 1984 fabrykę opuściło aż 17810 kombajnów, z czego 15603 sztuki modelu BIZON SUPER, która bez wątpienia okazała się największym hitem fabryki FMŻ. Niestety, wraz z postępem technicznym Bizony stały się za mało nowatorskie i szybko zostały wyparte z rynku przez nowocześniejsze maszyny. Dziś Bizony można kupić wyłącznie z drugiej ręki i przeznaczając je do samodzielnej wymiany części, które szczęśliwie są w dalszym ciągu dostępne w sklepach rolniczych takich jak zenox.pl.
