Nadużywanie lub niewłaściwe używanie leków na receptę ma miejsce wtedy, gdy dana osoba przyjmuje lek w innej postaci lub dawkach niż przepisane, przyjmuje lek należący do kogoś innego (nawet jeśli jest to uzasadniony problem medyczny, np. ból) lub przyjmuje lek w celu osiągnięcia stanu euforii lub „haju”.
Na lekomanię szczególnie narażone są osoby zmagające się z chorobami psychicznymi, osoby, które żyją pod dużą presją oraz w szczególnym stresie, a także młodzi ludzie wchodzący w etap dorosłości.
Rodzaje nadużywanych substancji odurzających
Do często nadużywanych leków należą depresanty, opioidy i stymulanty.
ANTYDEPRESANTY
Leki te znane są również jako środki uspokajające lub nasenne. Są one przepisywane w leczeniu lęku i problemów ze snem. Należą do nich leki takie jak m.in. Xanax, Valium, Librium, Nembutal. Antydepresanty, jako nielegalne narkotyki, występują w postaci tabletek lub kapsułek i są zwykle przyjmowane doustnie. Osoby nadużywające tych substancji starają się wywołać uczucie dobrego samopoczucia, intensywnej radości i podniecenia.
Do szkodliwych skutków działania leków antydepresyjnych na organizm należą:
– skrócony czas koncentracji uwagi
– utrata zdolności oceny
– brak koordynacji
– niskie ciśnienie krwi
– problemy z pamięcią
– niewyraźna mowa
W sytuacji kiedy osoby długotrwale nadużywające tych leków nagle i w sposób radykalny zaprzestaną ich stosować, mogą doświadczyć także zagrażających życiu objawów odstawienia.
OPIOIDY
Opioidy to silne środki przeciwbólowe. Są one przepisywane w celu leczenia bólu po zabiegach chirurgicznych lub stomatologicznych. Czasami stosuje się je w leczeniu biegunki lub silnego kaszlu.
Do opioidów należą m.in. takie substancje jak: kodeina, fentanyl, hydrokodon, morfina, oksykodon.
Opioidy stosowane w dużych ilościach mogą powodować uczucie odprężenia i intensywnego szczęścia. Jako narkotyki uliczne występują w postaci proszku, tabletek, kapsułek lub syropu.
Do szkodliwych skutków działania opioidów na organizm należą:
- zaparcia
- suchość w ustach
- brak koordynacji
- obniżenie ciśnienia krwi
- osłabienie, zawroty głowy, senność.
W przypadku dużych dawek może dojść do zatrucia opioidami, co może prowadzić do problemów z oddychaniem, śpiączki, a nawet śmierci.
STYMULANTY
Są to leki, które stymulują mózg i ciało. Ich działanie polega na przyspieszeniu przepływu informacji między mózgiem a ciałem. W rezultacie osoba jest bardziej czujna i aktywna fizycznie. Stymulanty, takie jak amfetaminy, przepisuje się w celu leczenia problemów zdrowotnych, takich jak otyłość, narkolepsja lub zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD).
Do tych substancji należą m.in. amfetamina i metylofenidat.
Niektórzy ludzie używają narkotyków, zwłaszcza amfetaminy, aby nie zasnąć w pracy lub przygotować się do egzaminu. Inni używają ich, aby poprawić swoje wyniki w sporcie.
Szkodliwe skutki, jakie substancje te mogą wywierać na organizm, obejmują:
- problemy z sercem, takie jak szybka akcja serca, nieregularne bicie serca i podwyższone ciśnienie krwi.
- wysoka temperatura ciała i zaczerwienienie skóry
- utrata apetytu i utrata wagi
- utrata pamięci i problemy z jasnym myśleniem
- urojenia i halucynacje
- problemy emocjonalne i nastrojowe, takie jak agresywne lub gwałtowne zachowania
- niepokój i drżenie.
Uzależnienie od leków na receptę
Nadużywanie leków przez pewien okres czasu może prowadzić do tolerancji. Oznacza to, że aby osiągnąć stan dobrego samopoczucia, potrzebujemy coraz to większej dawki leku. Z uwagi na przyjmowanie coraz to większej dawki, łatwo może dojść do przedawkowania leków.
W programach leczenia uzależnień od leków wykorzystuje się odpowiednie terapie. Zaangażowanie rodziny i przyjaciół w terapię może pomóc w udzieleniu wsparcia i zapobiec ponownemu sięgnięciu po narkotyki (nawrót choroby). Programy leczenia uczą także, jak lepiej radzić sobie z sytuacjami, które w przeszłości doprowadziły do nadużywania leków lub powrotu do nałogu.
W przypadku niektórych uzależnień od leków, takich jak opioidy, można także stosować leki, które pomagają zmniejszyć wpływ opioidów na mózg. W celu zmniejszenia głodu i objawów odstawienia mogą być stosowane inne leki.
W przypadku wystąpienia poważnych objawów odstawienia konieczny może być pobyt w ośrodku leczenia zamkniętego. W trakcie rekonwalescencji monitorowane jest zdrowie i bezpieczeństwo pacjenta.
