Rolnictwo ekologiczne cieszy się w ostatnich latach ogromną popularnością. Jest to wynikiem głównie tego, że wielu klientów zwraca szczególną uwagę na to, co je. Sięgają więc po produkty wytworzone bez użycia szkodliwych nawozów czy innych substancji. Warto dowiedzieć się nieco więcej na temat tego, czym jest takie rolnictwo.
Czym charakteryzuje się rolnictwo ekologiczne?
Głównym celem rolnictwa ekologicznego jest stosowanie przede wszystkim metod uprawy przy użyciu wyłącznie naturalnych procesów oraz substancji. Wpływa więc na odpowiedzialne wykorzystanie energii oraz zasobów naturalnych, a także sprzyja utrzymaniu biologicznej różnorodności. Takie rolnictwo poprawia również znacząco żyzność gleby i pomaga utrzymać jakość wody.
Przepisy dotyczące rolnictwa ekologicznego nie dotyczą jednak wyłącznie roślin. Wymagają one przestrzegania wysokich standardów dobrostanu zwierząt oraz zaspokajania ich behawioralnych potrzeb.
Czym jest certyfikat ekologiczny?
Certyfikat ekologiczny przyznawany jest na produkty organiczne lub biologiczne. Oznacza on, że żywność powstała w naturalny sposób, bez stosowania syntetycznych nawozów mineralnych, pestycydów, przyspieszaczy wzrostu czy dodatków syntetycznych do paszy. Może go wydać jednostka certyfikująca rolnictwo ekologiczne.
System kontroli i certyfikacji gospodarstw rolnych w Polsce stanowią:
- Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi – upoważnia on poszczególne jednostki certyfikujące do tego, aby mogły przeprowadzać kontrole i wydawać certyfikaty,
- Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych – jej zadaniem jest nadzór nad gospodarstwami ekologicznymi oraz jednostkami certyfikującymi,
- Polskie Centrum Akredytacji – akredytuje jednostki certyfikujące,
- Jednostki certyfikujące z odpowiednim upoważnieniem – to one zajmują się przeprowadzaniem kontroli w poszczególnych gospodarstwach rolnych.
Jakie obowiązki ma jednostka certyfikująca gospodarstwa rolne?
Głównym zadaniem takiej jednostki jest przeprowadzanie regularnej kontroli producentów ekologicznych. Powinna się ona odbywać co najmniej raz w roku. W 5% gospodarstw wyrywkowo pobiera próbki i poddaje je analizie w celu ustalenia, czy zawierają one niedopuszczalne substancje. Jeśli podczas kontroli zajdzie podejrzenie, że w gospodarstwie stosowane są niedozwolone nawozy itd. to również w nim może pobrać próbki i oddać je do dalszej analizy.
Jednostka certyfikująca gospodarstwa rolne sprawdza również technologię produkcji i weryfikuje, czy jest ona zgodna z obowiązującymi przepisami. Każda taka kontrola musi zakończyć się sporządzeniem stosownego protokołu. Muszą znaleźć się w nim również informacje na temat ewentualnych nieprawidłowości, jeśli takie zostały stwierdzone. Jeśli gospodarstwo spełnia wszystkie wymogi to otrzymuje certyfikat, który o tym świadczy. Jednostka certyfikująca musi prowadzić również wykaz wszystkich ekologicznych gospodarstw, które pod nią podlegają.
Jak uzyskać certyfikat ekologiczny?
Przed otrzymaniem certyfikatu każde gospodarstwo musi przejść okres konwersji. Jest to czas niezbędny na zmodyfikowanie wszelkich procesów, jakie w nim zachodzą, aby były zgodne z wymogami, jakie stawiane są przed gospodarstwami ekologicznymi. Podczas okresu konwersji rolnik nie może sprzedawać swoich produktów jako ekologicznych. Czas ten jest niezbędny również do tego, aby wszystkie stosowane wcześniej środki agrochemiczne zdążyły się rozłożyć, a gospodarstwo uzyskało równowagę ekologiczną.
Okres konwersji zaczyna się w momencie, gdy gospodarstwo przystępuje do systemu kontroli jakości. W przypadku upraw jednorocznych trwa on przez 24 miesiące, które poprzedzają ich siew. Dla roślin wieloletnich czas ten wynosi 36 miesięcy. Jeśli jednostka certyfikująca po przeprowadzonej kontroli stwierdzi, że okres konwersji się zakończył, to gospodarstwo otrzymuje certyfikat i ma prawo sprzedawać swoje produkty z logo świadczącym o tym, że są one ekologiczne.
W celu zgłoszenia gospodarstwa do systemu kontroli niezbędne jest wypełnienie druku, który dostępny jest na stronie IJHARS oraz poszczególnych jednostek certyfikujących. Należy go przesłać do jednostki i poczekać na odesłanie niezbędnych dokumentów. Następnym krokiem jest zawarcie umowy dotyczącej przeprowadzenia kontroli, która niezbędna jest do oceny, czy dane gospodarstwo rolne kwalifikuje się do udziału w systemie kontroli jakości.
Ekologiczny producent, który otrzyma certyfikat zobowiązany jest do prowadzenia odpowiedniej dokumentacji i przechowywania jej przez okres 5 lat. Musi prowadzić ewidencję stosowanych nawozów, środków ochrony roślin, a także dowodów zakupu środków produkcji. Wszystkie te dokumenty sprawdzane są w trakcie obowiązkowych kontroli przeprowadzanych przez jednostki certyfikujące.
